Γράφει η Μαρία Μαγγανάρη, Ψυχοθεραπευτής
“Αυτάρκη κι ευτυχισμένα“, απαντούν οι περισσότεροι γονείς, όταν τους ρωτάω πώς θέλουν ιδανικά να γίνουν τα παιδιά τους σε τριάντα χρόνια ή και λιγότερο από σήμερα. Στην Εκπαίδευση Αποτελεσματικού Γονέα, το 30 year plan είναι μια από τις βασικές έννοιες πάνω στην οποία εργαζόμαστε με τους γονείς και ένας γνώμονας για να κρίνουμε αν η συμπεριφορά μας ενισχύει την ανάπτυξη των χαρακτηριστικών που θέλουμε τα παιδιά να αποκτήσουν μεγαλώνοντας.
Συχνά διακρίνω μια αγωνία στο βλέμμα των γονέων για το αν θα μπορέσουν τα παιδιά τους να ανταπεξέλθουν αύριο μόνα τους στις απαιτήσεις της ζωής. Μερικοί, μάλιστα, μοιάζουν σχεδόν απελπισμένοι γιατί όπως λένε, τα παιδιά τους δείχνουν να μην έχουν το παραμικρό εσωτερικό κίνητρο για οποιαδήποτε δραστηριότητα ή στόχο και όχι μόνο για το σχολείο.
Πώς η κουλτούρα της αφθονίας επηρεάζει την ανάπτυξη του Εαυτού στα παιδιά
Στην Ελλάδα της κρίσης, οι γονείς δείχνουν διατεθειμένοι να προσφέρουν τα πάντα στα βλαστάρια τους. Ξοδεύουν χωρίς φειδώ τους περιορισμένους, ήδη, πόρους τους σε κόπο, χρόνο και χρήμα ώστε εκείνα να προοδεύσουν. Συχνά οι γονείς εγκλωβίζονται σε μια κατάσταση στην οποία όλη η ζωή της οικογένειας περιστρέφεται γύρω από τις δραστηριότητες των παιδιών ενώ αδυνατούν να βρουν χρόνο για τους ίδιους, με αποτέλεσμα απίστευτη εξάντληση και εκνευρισμό.
Με την υπερπροστασία, οι σύγχρονοι γονείς αφαιρούν από τα παιδιά το προνόμιο της αυτοδιαχείρισης. Τα στερούν από την πολύτιμη ευκαιρία να ασκηθούν στον αυτοέλεγχο, στον έλεγχο των παρορμήσεων, στην ανοχή της απογοήτευσης, στην αναβολή της ικανοποίησης, στην ικανότητα προσήλωσης και ίσως το κυριότερο από όλα, στην ανάπτυξη του εσωτερικού κινήτρου.
Γονείς και σύμβουλοι ψυχικής υγείας, διαπιστώνουμε, με μεγάλη μας θλίψη, πως η σκοτεινή όψη της ευμάρειας και του γονικού ελέγχου είναι η δυστυχία και η ευθραυστότητα των εφήβων και των αυριανών ενηλίκων.
Δυστυχώς, και πάντα με τις καλύτερες προθέσεις, οι γονείς επιδιώκουν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες των παιδιών και να τους λύνουν τα όποια προβλήματα προτού καν προκύψουν, αντί να τα στηρίζουν στις προσπάθειές τους, με αποτέλεσμα να μην τους αφήνουν χώρο να επιτελέσουν την σημαντικότερη αποστολή της παιδικής ηλικίας: την ανάπτυξη του Εαυτού. Στην πιο ακραία έκφανσή του, το πρόβλημα αυτό μπορεί να εκδηλωθεί ως κατάθλιψη, άγχος, χρήση ουσιών, παραβατικότητα και ψυχοσωματικές διαταραχές, κυρίως μάλιστα μεταξύ των εύπορων εφήβων.
Στόχος μας πρέπει να είναι να μεγαλώσουμε παιδιά που θα αναπτύξουν έναν εαυτό αυθεντικό, ικανό, τρυφερό, δημιουργικό, με αυτοέλεγχο και ηθική.
Τα παιδιά που έχουν υγιή εαυτό είναι σε θέση να παίρνουν στα χέρια τους τη ζωή τους. Αποκτούν αυτάρκεια και την πεποίθηση πως μπορούν να επηρεάσουν με επιτυχία το περιβάλλον τους. Μπορούν επίσης να ρυθμίζουν την εσωτερική τους κατάσταση αλλά και τις σχέσεις τους με τους άλλους διαθέτοντας την ανάλογη αυτοδιαχείριση.
Η τάση όμως είναι, οι γονείς να απαλλάσσουν τα παιδιά από την οποιαδήποτε υποχρέωση απέναντι στην οικογένεια και το σπίτι – να πλύνουν τα πιάτα, να στρώσουν το κρεβάτι τους ή να βγάλουν το σκύλο βόλτα. Απαιτούν αντίθετα εξαιρετικές επιδόσεις στα μαθήματα και στις εξωσχολικές δραστηριότητες. Συχνά τα παιδιά θεωρούν πως οτιδήποτε λιγότερο από την τελειότητα είναι αποτυχία. Κατά συνέπεια, τα παιδιά από την μία μεγαλώνουν μην γνωρίζοντας πώς να διαχειριστούν τις καθημερινές, πρακτικές υποχρεώσεις, από την άλλη αποκτούν την πεποίθηση “αξίζω την αγάπη, μόνο εφόσον έχω υψηλές επιδόσεις” που τα απομακρύνει από τα δικά τους θέλω.
Ο γονέας ως πρότυπο
Συχνά επιμένω να τονίζω πως μετά την εξασφάλιση των βασικών αναγκών για επιβίωση και στοργή, η μετάδοση αξιών είναι η σημαντικότερη δουλειά ενός γονέα. Λειτουργώντας ως πρότυπο, οι γονείς πρέπει να δίνουν αξία στην προσπάθεια και όχι στις επιδόσεις, στην σχέση και όχι μόνο στα προσωπικά επιτεύγματα. Δυστυχώς, η σύγχρονη κουλτούρα της αφθονίας υπερτονίζει τον ανταγωνισμό και όχι αξίες όπως την συμπόνια και την ηθική…
Διαβάστε τη συνέχεια ΕΔΩ
