Μπορεί η καραντίνα να αποτρέπει την εξάπλωση μιας πανδημίας, ευνοεί όμως ακόμα και ακραία φαινόμενα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας ενώ καθιστά τα υποψήφια θύματα πιο ευάλωτα. Τι κάνει η Πολιτεία; Τι ζητούν γυναικείες οργανώσεις και άλλες δικαιωματικές συλλογικότητες;
“…Nιώθω να πνίγομαι… με προσβάλλει, με κακομεταχειρίζεται, ξεσπάει πάνω μου και δεν μπορώ καν να βγω από το σπίτι… αυτά όλα μπροστά στο παιδί… πήρα στην αστυνομία, μου είπαν κάνε υπομονή κι άμα συνεχίσει το βλέπουμε, όμως φοβάμαι…”.
Η παραπάνω ανώνυμη μαρτυρία αποτυπώνει μια από τις αθέατες, τις πονεμένες πλευρές της καραντίνας που αφορά ανθρώπους οι οποίοι μπορεί να βρίσκονται μεν κάτω από κάποια στέγη, αυτή όμως πολύ απέχει από το να χαρακτηριστεί ασφαλής. Διότι η καραντίνα είναι μεν αποτελεσματική ως προς την αποφυγή της μετάδοσης μιας λοιμώδους νόσου, μπορεί όμως να αποβεί ψυχοσωματικά επιβλαβής έως και εγκληματική, κυρίως για γυναίκες, παιδιά και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα νεότερων, κατά βάση, ηλικιών –διότι και αυτές οι περιπτώσεις συνιστούν έμφυλη βία–, τα οποία από χρεία ή ανάγκη συγκατοικούν στον ίδιο χώρο με βίαιους συντρόφους, συζύγους ή συγγενείς. Πόσο μάλλον όταν αδυνατούν όχι μόνο να ξεφύγουν έστω για λίγο αλλά ούτε καν να απομονωθούν ώστε να αναζητήσουν βοήθεια από το τηλέφωνο ή το Διαδίκτυο – σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει εδώ η συνδρομή φίλων, γειτόνων ή άλλων συγγενών που γνωρίζουν την κατάσταση και προθυμοποιούνται να την επικοινωνήσουν. Η δυσάρεστη αυτή πραγματικότητα-«παρενέργεια» ισχύει στις περισσότερες χώρες με καθεστώς lockdown, με το φαινόμενο να έχει λάβει σε κάποιες από αυτές ανησυχητικές διαστάσεις, αναγκάζοντας τον ίδιο τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες να απευθύνει παγκόσμια έκκληση για την προστασία των γυναικών και των νεαρών κοριτσιών στο σπίτι. Τη σοβαρότητα του ζητήματος επισήμανε και η Διεθνής Αμνηστία.
Στην Ελλάδα, όπου ήδη «τρέχουν» σχετικές καμπάνιες τόσο από τη Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) και το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ο λόγος για το βίντεο «Μένουμε σπίτι αλλά δεν μένουμε σιωπηλές») όσο κι από γυναικείες συλλογικότητες, τα πράγματα δεν είναι ακόμα –ή δεν φαίνονται, με δεδομένες τις δυσκολίες αποτύπωσης στις παρούσες συνθήκες– τόσο τραγικά, αυτό όμως καθόλου δεν συνεπάγεται χαλαρότητα. Απόδειξη, η διπλή γυναικοκτονία που τελέστηκε στην Κηφισιά εν μέσω καραντίνας και μάλιστα από αστυνομικό. Υπάρχουν κιόλας καταγγελίες ότι αστυνομικά όργανα αρνούνται να παραλάβουν μηνύσεις ή κωλυσιεργούν, παρότι η ΕΛΑΣ σύστησε από πέρσι ειδικό τμήμα αντιμετώπισης της ενδοοικογενειακής βίας, ενώ και τα δικαστήρια υπολειτουργούν με τις εν λόγω υποθέσεις να μην περιλαμβάνονται στις κατεπείγουσες. Δεν έχει επιπλέον προβλεφθεί κανένα σχετικό έντυπο μετακίνησης ή κωδικός. Σύμφωνα με τη διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν από κοινού στις αρχές του μήνα το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας, η Γενική Γραμματεία Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων (ΓΓΙΦ) και το Χαμόγελο του Παιδιού, για τον μήνα Μάρτιο καταγράφηκε 16.4% αύξηση κλήσεων στην τηλεφωνική γραμμή SOS – 15900 σε περιστατικά βίας κατά των γυναικών και 6.4% σε περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας.
Αύξηση κλήσεων παρατηρήθηκε και στη ΛΟΑΤΚΙ+ γραμμή ψυχολογικής υποστήριξης Δίπλα σου – 11528. Υπάρχει, εντούτοις, και μια θετική πλευρά σε όλο αυτό που σίγουρα θα χρησιμεύσει και για το «μετά»: Η ανάδειξη των πολλών διαφορετικών παραμέτρων που χρειάζεται να λαμβάνει υπόψη τόσο η Πολιτεία, όσο και η κοινωνία όταν αντιμετωπίζει τέτοια περιστατικά, κάποιες από τις οποίες ήταν μέχρι χτες αντιληπτές μόνο σε ανθρώπους που είτε τα συντρέχουν, είτε σχετίζονται άμεσα μαζί τους.
Tο πόσο αυξήθηκαν συνολικά τα κρούσματα ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας θα φανεί όταν λήξει η καραντίνα. Διότι, εντάξει, έρχεται μια κακοποιημένη γυναίκα ζητώντας βοήθεια και συμφωνεί να πάτε μαζί αμέσως στην αστυνομία, τι θα κάνει όμως μετά, πού θα καταφύγει, πού θα αφήσει τα παιδιά της, αν έχει; Τι θα συμπληρώσει στο ειδικό έντυπο μετακίνησης εφόσον δεν προβλέπεται κωδικός για τέτοιες περιπτώσεις;
«Γνωρίζουμε ότι σε κάθε περίοδο κρίσης καθώς και σε χρονικά διαστήματα όπου το ζευγάρι περνάει περισσότερο χρόνο μαζί (π.χ. περίοδος εορτών) τα κρούσματα βίας αυξάνονται. Το ίδιο συμβαίνει και με την καραντίνα λόγω της πανδημίας. Η διαρκής τριβή ανασύρει ευκολότερα βίαιες συμπεριφορές, εντούτοις ένας άντρας που δεν είναι βίαιος δεν θα γίνει ξαφνικά εξαιτίας μιας δύσκολης κατάστασης. Εκείνος που ενδεχομένως θα γίνει πιο επιθετικός είναι ο άντρας που ήδη επέλεγε αυτό τον τρόπο να σχετίζεται με τη σύζυγο ή σύντροφό του» μου λένε από τη γραμμή 15900 που συνεχίζει κανονικά τη λειτουργία της, όλο το 24ωρο, 7 μέρες τη βδομάδα, ενώ απαντά πλέον και σε e-mails. Κανονικά συνεχίζουν να λειτουργούν οι είκοσι ξενώνες για κακοποιημένες γυναίκες και τα 42 συμβουλευτικά κέντρα που βρίσκονται ανά την επικράτεια, το πόσο όμως αρκούν για να καλύψουν μια έξαρση του φαινομένου είναι ένα ερώτημα, καθώς οι ξενώνες ήδη στεγάζουν αρκετές και δύσκολα (λόγω και των απαιτούμενων διαδικασιών) δέχονται νέες περιπτώσεις, καθώς αναφέρουν γυναικείες συλλογικότητες. Η πίεση πάντως φαίνεται να αποδίδει: ολοκληρώνοντας το ρεπορτάζ έμαθα ότι ο δήμος Αθηναίων ανακοίνωσε την παροχή δωρεάν νομικής βοήθειας (και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης) στα θύματα ενδοοικογενειακής βίας σε συνεργασία με τη Διοτίμα. Aν και όλοι συμφωνούν ότι είναι ακόμα νωρίς να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με το πόσο έχουν αυξηθεί τα κρούσματα έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας –«ολοκληρωμένη εκτίμηση θα μας δώσει η στατιστική επεξεργασία των στοιχείων που καταγράφονται στη βάση δεδομένων της Γραμμής», μας λένε από το 15900–, τόσο η ΓΓΙΦ όσο και οι γυναικείες οργανώσεις καλούν τόσο τις γυναίκες όσο και τρίτα πρόσωπα να μη σιωπούν, να μη διστάζουν να καταγγέλλουν τις βίαιες συμπεριφορές που είτε υφίστανται, είτε πέφτουν στην αντίληψή τους. Για όλα αυτά συζητήσαμε με τη Χαρά Χιόνη, υπεύθυνη νομικών υπηρεσιών του Κέντρου Γυναικείων Μελετών και Ερευνών «Διοτίμα», τη Στέλλα Καψαμπέλη, κοινωνική επιστήμονα, μέλος της φεμινιστικής συλλογικότητας «Καμία Ανοχή» και την Έλενα-Όλγα Χρηστίδη, ψυχολόγο, επόπτρια της ΛΟΑΤΚΙ+ γραμμής 11528 και επιστημονική υπεύθυνο του Orlando LGBT+…
Διαβάστε τη συνέχεια ΕΔΩ
Στην Ημαθία
Στην Ημαθία και την ευρύτερη περιοχή ο Σύλλογος Κοινωνικής Παρέμβασης «Έρασμος» διατηρεί Ξενώνα Προσωρινής Φιλοξενίας θυμάτων βίας που εξυπηρετεί κανονικά επείγοντα περιστατικά που χρήζουν Α/θμιας ένταξης και φροντίδας, με αυστηρότατη τήρηση του πρωτοκόλλου υγειονομικής ασφάλειας που θέτει η πολιτεία.
Η τηλεφωνική γραμμή επικοινωνίας 2331074073 με τον «Έρασμο» λειτουργεί αδιαλείπτως σε 24ωρη βάση.
Επικοινωνήστε μαζί μας και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: erasmos.veria@gmail.com
