Το παιδί δεν μπορεί πλέον να απολαύσει την ταυτόχρονη παρουσία των γονιών που ήταν δεδομένη. Η μορφή της οικογένειας αλλάζει, ένα κεκτημένο έχει χαθεί. Παράλληλα, αλλάζει η θέση που κατείχε στη σχέση με τους γονείς – το παιδί δεν είναι πλέον μαζί με τους γονείς, αλλά ανάμεσά τους.
Κατά συνέπεια, έρχεται αντιμέτωπο με το φόβο ότι ο χωρισμός τους ως ζευγάρι σηματοδοτεί την απώλειά τους ως γονεϊκά πρόσωπα. Επομένως, οι φόβοι σχετικά με το κατά πόσο οι πρακτικές αλλαγές που επιφέρει ο χωρισμός δε συνεπάγονται και μια πιο οριστική απώλεια της αγάπης και της σχέσης μαζί τους, είναι πλέον παρόντες.
Συναισθήματα γονιού και παιδιού
Τα συναισθήματα του παιδιού είναι ανάμεικτα – φόβος, θυμός, αγωνία. Παράλληλα, μαζί με τη δική του θλίψη βιώνει και ένα κομμάτι της θλίψης των γονέων σχετικά με τον χωρισμό. Αντίστοιχα, οι γονείς κατακλύζονται από αμηχανία και ενοχή. Αλλά και από θυμό ενίοτε προς τον/την σύζυγο αναφορικά με την εξέλιξη της σχέσης τους.
Εξηγώντας το γιατί του χωρισμού
Η προσέγγιση προς το παιδί σχετικά με το πως θα ενημερωθεί για τη νέα κατάσταση εξαρτάται και επηρεάζεται από τους λόγους του χωρισμού- αν είναι συναινετικός ή όχι, αν και σε ποιο βαθμό το παιδί έχει βιώσει καβγάδες και εντάσεις.
Όταν το παιδί είναι μάρτυρας συγκρούσεων, οι εξηγήσεις έρχονται να το καθησυχάσουν, να λειτουργήσουν επανορθωτικά σε κάτι δυσάρεστο που έχει βιώσει. Όταν πάλι πρόκειται για μια «ήρεμη» μετάβαση, οι γονείς καλούνται να παρέχουν ενημέρωση για τα σενάρια του μέλλοντος-τις αλλαγές που επίκεινται και το τί σημαίνουν αυτές για τη ζωή και τη σχέση τους με το παιδί.
Πιο συγκεκριμένα, το παιδί χρειάζεται μια εξήγηση ως προς το το «γιατί» του χωρισμού. Παρουσιάζοντας μια αναλογία με δικά του βιώματα στις σχέσεις με τους φίλους του,ο γονιός φέρνει τη συνθήκη στα μέτρα της πραγματικότητας του παιδιού και την καθιστά πιο κατανοητή – όπως εκείνο μαλώνει με φίλους και κάποια στιγμή πιθανόν αποφασίζει να μην κάνει παρέα μαζί τους, το ίδιο συμβαίνει και με τους γονείς του. Νοιάζονται ο ένας για τον άλλον ωστόσο οι διαφωνίες τους είναι τόσο έντονες, ώστε να μην μπορούν πλέον να είναι μαζί.
Η εξήγηση είναι σημαντική για να αποφευχθούν σενάρια που το παιδί δημιουργεί, και που το καθιστούν υπεύθυνο για ό,τι δεν πάει καλά στη σχέση των γονιών, Κι αυτό γιατί η διατήρηση της καλής τους σχέση, δημιουργεί αίσθημα ασφάλειας.
Αποτελούν άλλωστε για εκείνο, σημείο αναφοράς – φροντίζοντας τη συναισθηματική και πρακτική του επιβίωση-συγκρατώντας τα δύσκολα συναισθήματα που βιώνει και εμπεριέχοντας τις αγωνίες του. Επομένως, όταν η δεδομένη ισορροπία στη σχέση τους ανατραπεί, ακολουθεί αναστάτωση που επιβαρύνει το παιδί με ρόλο διαμεσολαβητικό, προκειμένου να εξασφαλίζουν την αποκατάσταση της γονεϊκής σχέσης.
Προστατεύοντας το παιδί από τις συνέπειες του χωρισμού
Οι γονείς που χωρίζουν δεν είναι πλέον σύντροφοι ωστόσο παραμένουν γονείς. Ο καθησυχασμός του παιδιού προς αυτήν την κατεύθυνση, η διαβεβαίωση ότι λύση της σχέσης του ζευγαριού δε συνεπάγεται ότι θα χάσει τον έναν από τους δύο γονείς, αποτελεί βασικό ζητούμενο. Αντίστοιχα, κάθε μέλος του ζευγαριού καλείται να διαχωρίσει τον συζυγικό ρόλο – που παύει να υπάρχει- από τον γονεϊκό – που παραμένει ενεργός.
Παράλληλα, καλείται να προστατεύσει το παιδί από τα δικά του αρνητικά συναισθήματα προς τον πρώην σύντροφο ώστε να μην εμπλακεί στη μεταξύ τους αντιπαλότητα, να μην κληθεί να διαλέξει τον έναν σε βάρος του άλλου. Θέτοντας τον γονεϊκό ρόλο ως προτεραιότητα και επιδεικνύοντας τον απαραίτητο σεβασμό προς τις ανάγκες του παιδιού, ο γονιός καταφέρνει να διαχειριστεί πιθανά αντικρουόμενα συναισθήματα και διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για μια υγιή μετάβαση στο νέο σχήμα της οικογένειας.
