Γράφει η Νικολία Ζωμένου Ψυχολόγος Υγείας, MSc.- Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεύτρια
Σχετίζεται με την δυνατότητά μου να μπορώ να αντιμετωπίσω τις δυσκολίες της ζωής μου και να αντεπεξέρχομαι επαρκώς σε αυτές. Αν και ουσιαστικά το ρήμα απολαμβάνω αναφέρεται στο παρόν, στην τρέχουσα στιγμή που ευχαριστιόμαστε κάτι, εντούτοις η απόλαυση μπορεί να έρχεται και μέσα από παρελθοντικές και μελλοντικές στιγμές.
Η απόλαυση μέσα από μία παρελθοντική στιγμή μπορεί να επιτευχθεί με αναπόληση μιας ευχάριστης εμπειρίας που βιώσαμε κάποτε. Ενώ η απόλαυση με επικέντρωση σε μελλοντικές στιγμές επιτυγχάνεται μέσω της προσμονής ενός ευχάριστου για εμάς γεγονότος.
Στην αναπόληση, τα θετικά συναισθήματα που βιώνουμε την τρέχουσα στιγμή, αφορούν είτε θετικά συναισθήματα του παρελθόντος τα οποία έχουν αναζωπυρωθεί ανασύροντάς τα από τη μνήμη μας είτε θετικά συναισθήματα τα οποία νιώθουμε τώρα, επειδή ακριβώς θυμόμαστε ευχάριστες παρελθούσες στιγμές.
Στην απόλαυση μέσω της προσμονής, τα θετικά συναισθήματα έρχονται όταν φανταζόμαστε πως θα βιώσουμε μελλοντικά κάτι πολύ ευχάριστο και θετικό για εμάς, κάτι που αδημονούμε να ζήσουμε/κάνουμε/νιώσουμε είτε όταν σκεφτόμαστε πως με τη βίωση αυτού του ευχάριστου γεγονότος, θα φτιάξουμε όμορφες αναμνήσεις κι εμπειρίες να θυμόμαστε και να μοιραζόμαστε με τους άλλους μέσα από διηγήσεις. Είναι σαν να κάνουμε ένα νοερό ταξίδι στο χρόνο είτε στο παρελθόν είτε στο μέλλον, ενισχύοντας και παρατείνοντας τα θετικά μας συναισθήματα.
Μία θετική εμπειρία που βιώνουμε μπορεί να ενισχυθεί υπενθυμίζοντας στον εαυτό μας πόσο πολύ το θέλαμε αυτό να συμβεί, πώς ήταν η ζωή μας προτού συμβεί αυτό το ευχάριστο για μας γεγονός ή μέσω της προσδοκητικής ανάμνησης, δηλαδή γνωρίζοντας πως στο μέλλον, θα αναπολούμε αυτή την ευχάριστη εμπειρία και θα ταξιδεύουμε σε αυτήν νοερά για να την ξαναζήσουμε και να αντλήσουμε ευχαρίστηση από αυτήν.
Το ότι κάποιος ευχαριστιέται κάτι που του συμβαίνει, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το απολαμβάνει κιόλας. Χρειάζεται κι ένας επιπλέον παράγοντας που διαφοροποιεί αυτές τις έννοιες. Πρόκειται για την επίγνωση, τη συνειδητοποίηση του τι ακριβώς συμβαίνει και την επικέντρωση στη βίωση αυτής της εμπειρίας στο 100% μας: με όλες μας τις αισθήσεις, με το σώμα μας, τις σκέψεις μας, την καρδιά μας…
Να είμαστε απόλυτα δοσμένοι σε αυτό που μας συμβαίνει, απομονώνοντας τα ερεθίσματα, τις σκέψεις, τους προβληματισμούς και ό, τι μπορεί να λειτουργήσει ως αντιπερισπασμός, που υπονομεύει και μας στερεί αυτή τη χαρά, έτσι ώστε να τη νιώσουμε στο έπακρο.
Πέρα λοιπόν από την αυτοσυγκέντρωση και τη συνειδητή επίγνωση της βίωσης μιας θετικής εμπειρίας, χρειάζεται να αντιμετωπίζουμε ένα προσωπικό εσωτερικό συναίσθημα σαν να είμαστε εξωτερικοί παρατηρητές, δηλαδή σαν να ήταν ένα αντικείμενο έξω από μας. Να «σταθούμε» στη θετική εμπειρία, σαν να παγώναμε το χρόνο και να την εκτιμήσουμε, πέρα από την υποκειμενική αίσθηση που μας δημιουργεί, και με μια αντικειμενική χροιά.
Η παράταση της βίωσης μιας θετικής εμπειρίας είναι επίσης σημαντική. Να δώσουμε χρονική επέκταση σε αυτό που συμβαίνει, άρα χώρο και χρόνο στην ανάπτυξη και στην ένταση των θετικών συναισθημάτων που συντροφεύουν την ευχάριστη εμπειρία. Δηλαδή, με το να επιμηκύνουμε χρονικά τη θετική εμπειρία, τη ζούμε πιο πολύ και με μεγαλύτερη ένταση. Δεν την αφήνουμε να ξεγλιστρήσει σαν το νερό και να χαθεί.
Συχνά, υπάρχουν κάποια πράγματα τα οποία έστω και ασυνείδητα κάνουμε και καταστρέφουμε τη χαρά της στιγμής. Είναι πολύ σύνηθες, για παράδειγμα, να μας συμβαίνει κάτι ευχάριστο κι αμέσως να σκεφτούμε ή να πούμε Να δεις που θα μας βγουν ξινά τα γέλια…Κάτι θα γίνει τώρα και θα στραβώσει το πράγμα…Πολλή χαρά μαζεμένη, κάποιον λάκκο έχει η φάβα…Μην το πεις πουθενά και σε ματιάσουν…
Είναι σκέψεις που σκοτώνουν τη χαρά ή βαθύτερες πεποιθήσεις μας που παρεμβάλλονται και μας εμποδίσουν να βιώσουμε το ευχάριστο, πολλές φορές γιατί δεν έχουμε συνηθίσει το θετικό και μας φαίνεται περίεργο όλα να «βαίνουν καλώς» είτε γιατί μπορεί να πιστεύουμε ενδόμυχα πως δεν αξίζουμε πραγματικά το καλό, το ευχάριστο, το θετικό…
Πώς, όμως, μπορούμε πρακτικά να ενισχύσουμε την απόλαυση μιας θετικής εμπειρίας;
Πρώτο μας μέλημα είναι η βιωματική απορρόφηση. Δηλαδή να μπαίνουμε με το 100% των δυνατοτήτων και των αισθήσεών μας στη βίωση της εμπειρίας, να χανόμαστε μέσα σε αυτήν. Κατ’ επιλογήν.
Δεύτερον, εστιάζουμε στη συμπεριφορική έκφρασή μας. Έχει να κάνει ουσιαστικά με το τι είναι αυτό το οποίο λέμε, με το πώς εκφράζουμε τη χαρά μας, πώς τη δείχνουμε είτε με τα λόγια μας είτε με τις κινήσεις του σώματος μας είτε με αυθόρμητες αντιδράσεις κι εκφράσεις του προσώπου μας.
Συνήθως, η συμπεριφορική έκφραση που μαρτυράει το πόσο απολαμβάνουμε κάτι είναι πιο έκδηλη στα μικρά παιδιά, που είναι πιο αυθόρμητα, που πιο αφιλτράριστα θα δείξουν αυτό που νιώθουν αλλά και που θα βιώσουν τη χαρά και θα απολαύσουν τη στιγμή της θετικής εμπειρίας με πιο ουσιαστικό και ειλικρινή τρόπο.
Τρίτον,..
Διαβάστε τη συνέχεια ΕΔΩ
