Γράφει η  ΦΙΛΙΑ ΜΗΤΡΟΜΑΡΑ

Συναισθηματική κακοποίηση θεωρείται γενικά κάθε επιβλαβής καταχρηστική συμπεριφορά που δεν είναι σωματική. Μια σχέση γίνεται συναισθηματικά κακοποιητική όταν το μοτίβο εμφανίζεται επανειλημμένα με την πάροδο του χρόνου.

Αν και δεν υπάρχουν σωματικές ουλές ή σπασμένα κόκαλα, η συναισθηματική κακοποίηση είναι μια μορφή ενδοοικογενειακής βίας. Η ψυχολογική κακοποίηση μπορεί να είναι πρόδρομος για σωματική βλάβη σε μια σχέση. Άλλα ονόματα για τη συναισθηματική κακοποίηση περιλαμβάνουν ψυχική κακοποίηση και ψυχολογική κακοποίηση. Ο ψυχολόγος – ψυχοθεραπευτής Πάτροκλος Παπαδάκης εξηγεί στο oloygeia.gr ποια είναι τα σημάδια και πώς μπορείτε να το διαχειριστείτε.

Πώς θα καταλάβετε ότι πρόκειται για συναισθηματική κακοποίηση

Ένα ή δύο περιστατικά μπορεί να είναι απλώς μία κακή σύγκρουση. Ωστόσο, αρκετά περιστατικά δημιουργούν τη δυναμική μιας κακοποιητικής σχέσης όπως:

• Επιθετική λεκτική επικοινωνία
• Λεκτική απειλή
• Χειριστική και ελεγκτική συμπεριφορά
• Ταπείνωση μπροστά σε φίλους ή συγγενείς
• Προσβολές και υποτιμήσεις
• Σιωπή και παθητική επιθετικότητα
• Gaslighting
• Απομόνωση από τους φίλους σας

Τα 5 σημάδια ενός συντρόφου που σας κακοποιεί συναισθηματικά

Μπορεί να ξεκινά σταδιακά, όπως να χάνει την ψυχραιμία του ή να φωνάζει υπερβολικά κατά τη διάρκεια των καθημερινών διαφωνιών, αλλά μπορεί σύντομα να εξελιχθεί σε φασαρία, κριτική, έλεγχο, κατηγορίες και μικροδιαχείριση των επιλογών ή των συμπεριφορών σας.

Μια συναισθηματικά κακοποιητική σχέση μπορεί να μην είναι τόσο εύκολο να εντοπιστεί όσο μια σωματικά κακοποιητική. Ένας κακοποιητικός σύντροφος:

1. Είναι κτητικός, ζηλεύει και έχει ελεγκτική συμπεριφορά

Πλαισιώνει τα κτητικά του συναισθήματα ως θετικά, αλλά η ζήλια μπορεί να μετατραπεί σε ελεγκτική συμπεριφορά όπως:

• Απαιτεί να απαντάτε σε μηνύματα και κλήσεις αμέσως, ανεξάρτητα από το πού βρίσκεστε ή τι κάνετε
• Αναρωτιέται πάντα τι κάνατε, πού ήσασταν και με ποιον
• Αντιπαθεί τους φίλους σας
• Αντιπαθεί τους άλλους ανθρώπους στη ζωή σας και να σας αποθαρρύνει να τους δείτε, απομονώνοντας σας από αυτούς
• Σας κατηγορούν για απιστία χωρίς στοιχεία

Μπορεί επίσης να προσπαθήσουν να σας ελέγξουν με χρήματα ή πρόσβαση σε πράγματα που χρειάζεστε. Αυτό είναι το πιο διαδεδομένο στη δυναμική των σχέσεων όπου το ένα άτομο εργάζεται και το άλλο όχι. Ένας συναισθηματικά κακοποιητικός σύντροφος μπορεί να περιορίσει την πρόσβασή σας σε χρήματα, ώστε να γνωρίζει όλα όσα κάνετε.

2. Μετατοπίζει τις ευθύνες του σε εσάς και σας χειραγωγεί

Το Gaslighting είναι όταν ένας συναισθηματικά κακοποιητικός σύντροφος σας κάνει να αμφισβητείτε την πραγματικότητα και τη λογική σας. Για παράδειγμα,  μπορεί να σας κατηγορήσουν για τις δικές τους επιβλαβείς συμπεριφορές ή να σας κατηγορήσουν άδικα που τους αναστατώνετε. Άλλες μορφές χειραγώγησης περιλαμβάνουν:

• • Σας λέει ότι κάτι που είδατε ή βιώσατε δεν συνέβη
  • Σας βγάζει τρελό
  • Επιμένει ότι οι άλλοι σας λένε ψέματα
  • Σας λέει ψέματα
  • Ακυρώνει την ταυτότητά σας (για παράδειγμα, “Δεν είσαι πραγματικά καλλιτέχνης, απλά ζωγραφίζεις τα Σαββατοκύριακα.”)

3. Είναι χειριστικός

Ένα άτομο που είναι συναισθηματικά κακοποιητικό μπορεί να προσπαθήσει να χειραγωγήσει τους συντρόφους του με διάφορους τρόπους. Στην πιο σοβαρή κατάσταση, μπορεί να απειλήσει με αυτοκτονία, αυτοτραυματισμό ή να βλάψει κάποιον άλλον, αν προσπαθήσετε να τερματίσετε τη σχέση. Μπορεί επίσης να σας εκβιάσει. Αυτή η συμπεριφορά είναι συνήθως μια προσπάθεια να σας εμποδίσει να φύγετε.

4.  Σας προσβάλει ή σας υποτιμά

Η συναισθηματική κακοποίηση μερικές φορές ξεκινά όταν ένας σύντροφος απλά δεν σας φέρεται πολύ καλά. Μπορεί να σας κοροϊδεύει, να σας ταπεινώνει μπροστά σε φίλους και συγγενείς. Όταν του λέτε ότι κάτι που είπε ήταν προσβλητικό, θα σας απαντήσει ότι παίρνετε τα πράγματα πολύ στα σοβαρά ή ότι είστε υπερευαίσθητοι.

Νιώθετε αμηχανία για το πώς σας συμπεριφέρεται ο σύντροφός σας και θεωρείτε ότι είναι ντροπιαστικό να βρίσκεστε σε αυτή την κατάσταση; Αυτό σας αναγκάζει να αποσυρθείτε περαιτέρω από τους φίλους και την οικογένειά σας. Το να μη θέλετε οι άλλοι να δουν πώς σας συμπεριφέρεται ο σύντροφός σας είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι μιας συναισθηματικά κακοποιητικής σχέσης.

5. Αποστασιοποιείται συναισθηματικά ως τιμωρία

Οι άνθρωποι που κακοποιούν τους άλλους συναισθηματικά συχνά χρησιμοποιούν τη «σιωπηλή μεταχείριση» ή τη συναισθηματική αποστασιοποίηση ως τιμωρία. Η σιωπηλή αντιμετώπιση είναι όταν ο σύντροφος αρνείται να σας μιλήσει, μετά από καυγά.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένας σύντροφος μπορεί να εξακολουθεί να μιλάει μαζί σας, αλλά συμπεριφέρεται συναισθηματικά απόμακρος, αντιμετωπίζοντας σας περισσότερο σαν γνωστό παρά σαν σύντροφο.

Τι προκαλεί στον ψυχισμό μια κακοποιητική σχέση;

Τα αποτελέσματα μιας συναισθηματικά κακοποιητικής σχέσης μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Κατάθλιψη
• Στρες
• Αυτοκτονικό ιδεασμό
• Διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD)

Πώς να αντιμετωπίσετε μια συναισθηματικά κακοποιητική σχέση

Κατά μέσο όρο, χρειάζονται επτά προσπάθειες πριν φύγετε με επιτυχία από μια κακοποιητική σχέση. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους μπορεί να μη φαίνεται δυνατό να φύγετε, όπως:

• Απειλές από τον θύτη
• Η πεποίθηση ότι θα ήταν καλύτερα να μείνετε μαζί επειδή έχετε παιδιά
• Οικονομική αστάθεια
• Έλλειψη οικογενειακής υποστήριξης
• Ανάγκη διατήρησης ασφάλισης υγείας
• Έλλειψη αυτοεκτίμησης/πιστεύετε ότι δεν αξίζετε κάτι καλύτερο

Οι παρακάτω συμβουλές θα σας βοηθήσουν να βγείτε από μια συναισθηματικά κακοποιητική σχέση.

Απευθυνθείτε σε κάποιον: Η συναισθηματική κακοποίηση είναι απομονωτική. Η επικοινωνία με κάποιον, είτε είναι φίλος, μέλος της οικογένειας, ψυχολόγος ή ανώνυμη τηλεφωνική γραμμή, είναι συχνά ένα πρώτο βήμα. Απευθυνθείτε σε άτομα που γνωρίζετε. Αυτό θα αρχίσει να σας δημιουργεί ένα υποστηρικτικό δίκτυο και μπορεί να σας δώσει  χρόνο να αποφύγετε τον κακοποιητικό σύντροφο.

Δημιουργήστε ένα σχέδιο ασφάλειας: Παρόλο που η συναισθηματική κακοποίηση δεν είναι σωματικά επικίνδυνη, εξακολουθεί να μην είναι ασφαλής. Η συναισθηματική κακοποίηση μπορεί να κλιμακωθεί σε σωματική κακοποίηση. Δημιουργήστε λοιπόν ένα σχέδιο ασφάλειας που περιλαμβάνει εξοικονόμηση χρημάτων και προγραμματισμό πού θα πάτε και πώς θα φτάσετε εκεί εάν τα πράγματα ξεπεράσουν τα όρια.

Δώστε προτεραιότητα στον εαυτό σας: Δημιουργήστε χρόνο για αυτοφροντίδα. Μπορεί να είναι τόσο απλό όσο να πάτε μια βόλτα μόνοι σας ή να καλέσετε ένα μέλος της οικογένειας ή έναν φίλο χωρίς να σας ακούσει ο σύντροφός σας. Βάλτε τον εαυτό σας πρώτο για να εστιάσετε σε αυτό που θέλετε και χρειάζεστε.

Δημιουργήστε μια δήλωση δικαιωμάτων σχέσης: Μια δήλωση δικαιωμάτων βοηθά να ιεραρχήσετε τις ανάγκες και τα δικαιώματά σας σε μια σχέση. Παραδείγματα δικαιωμάτων σχέσης περιλαμβάνουν:

• Το δικαίωμα να νιώθετε ασφάλεια
• Το δικαίωμα να δίνετε προτεραιότητα στον εαυτό σας
• Το δικαίωμα να πείτε όχι
• Το δικαίωμα στα λάθη
• Το δικαίωμα να εκφράσετε τα συναισθήματά σας

Πώς να βάλετε όρια

Για την ψυχική και σωματική σας υγεία και τη συνολική σας ασφάλεια, είναι σημαντικό να θέσετε προσωπικά όρια. Αυτοί είναι βασικά κανόνες, οδηγίες ή περιορισμοί που μπορείτε να δημιουργήσετε για να εμποδίσετε τον άλλον να σας κακοποιεί συναισθηματικά.

Αλλά είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα προσωπικά όρια δεν είναι ίδια με τα τελεσίγραφα. Ένα τελεσίγραφο λέει σε κάποιον άλλο πώς να συμπεριφερθεί, ενώ ένα όριο έχει σκοπό να σας βοηθήσει να επικοινωνείτε με υγιή τρόπο και να προάγετε τον αυτοσεβασμό και τη φροντίδα του εαυτού σας.

Για να θέσετε όρια, θα πρέπει να:

• Ηρεμήσετε και σταθεροποιήσετε τα σαφή συναισθηματικά ή σωματικά σας όρια.
• Μη ζητάτε συγγνώμη, να μη δικαιολογείτε ή να προσπαθείτε να αιτιολογήσετε γιατί έχετε θέσει ένα όριο.
• Επικοινωνήσετε δυναμικά. Πείτε ναι ή όχι με σιγουριά. Εάν αυτό είναι δύσκολο, γράψτε το και εξασκηθείτε εκ των προτέρων. Αυτό περιλαμβάνει επίσης να δεχτείτε και το όχι του άλλου.
• Μην προσπαθήσετε να ελέγξετε ή να ευχαριστήσετε τον άλλον αφού έχετε βάλει τα όρια. Δεν μπορείτε να διαχειριστείτε ή να αλλάξετε τον τρόπο με τον οποίο κάποιος αντιδρά στα όριά σας.
• Δημιουργήσετε ένα υποστηρικτικό σύστημα γύρω σας για να σας βοηθήσει να θέσετε υγιή όρια.
• Κάνετε υγιείς επιλογές για τον εαυτό σας και να αναλάβετε την ευθύνη των πράξεών σας.

Εάν έχετε δεχτεί συναισθηματική κακοποίηση, ο καθορισμός προσωπικών ορίων μπορεί να χρειαστεί χρόνο και δύναμη. Απευθυνθείτε σε έναν ψυχολόγο – ψυχοθεραπευτή για να σας βοηθήσει.

Πηγή αναδημοσίευσης: https://www.oloygeia.gr/