Πώς η κατάθλιψη κλέβει την ταυτότητά μας

//Πώς η κατάθλιψη κλέβει την ταυτότητά μας

Πώς η κατάθλιψη κλέβει την ταυτότητά μας

γυναίκα σκέφτεται Πώς η κατάθλιψη κλέβει την ταυτότητά μας

Η κατάθλιψη δεν είναι κάτι που απλώς περιορίζει το πώς αισθανόμαστε και το τι κάνουμε, αλλά κλέβει αυτό που είμαστε


Εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από κατάθλιψη και βιώνουν ένα εύρος εξουθενωτικών συμπτωμάτων. Δυστυχώς, πολλοί χρησιμοποιούν τον όρο χαλαρά και μιλούν για την εμπειρία της κατάθλιψης με τον ίδιο τρόπο που μιλούν για το συναίσθημα της λύπης. Πιστεύουν ότι η κατάθλιψη είναι μια παροδική κατάσταση της διάθεσης – κάτι που μας κάνει δυστυχισμένους πρόσκαιρα και ύστερα εξαλείφεται.

Αυτή η πεποίθηση ίσως ενισχύεται εξαιτίας της ετικέτας που υπάρχει για την κατάθλιψη ως «το κοινό κρυολόγημα» των ψυχικών διαταραχών. Και έτσι όπως αντιμετωπίζουμε μια προσωρινή κατάσταση της διάθεσης, υποθέτουμε ότι η επίδραση της κατάθλιψης είναι παρόμοια με αυτή του κοινού κρυολογήματος – υποφέρουμε όταν είμαστε σε κατάθλιψη αλλά αναδυόμαστε από αυτή, με τις ζωές μας να έχουν παραμείνει άθικτες. Ποτέ κανείς δεν έχει πει «αυτοί είχαν ένα κρυολόγημα που κατέστρεψε τις ζωές τους».

Στην πραγματικότητα, η κλινική κατάθλιψη, είτε είναι στο πλαίσιο μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής είτε διπολικής διαταραχής ή δυσθυμίας, μπορεί να αποτελεί μια καταστροφική ασθένεια. Η κατάθλιψη δεν είναι απλώς μια περαστική θλίψη – παρόλο που οι περισσότεροι που τη βιώνουν αισθάνονται θλίψη.

Οι άνθρωποι με κατάθλιψη υποφέρουν σε μεγάλο βαθμό και συχνά δεν μπορούν να βιώσουν ευχαρίστηση, δεν έχουν ενέργεια, δεν μπορούν να συγκεντρωθούν και εμφανίζουν διαταραχές ύπνου ή/και όρεξης. Αυτή η ταλαιπωρία μπορεί να είναι ταυτόχρονα χρόνια και επαναλαμβανόμενη.

Ένα επεισόδιο κατάθλιψης μπορεί να διαρκέσει χρόνια, και πάσχοντες από κατάθλιψη μπορούν να βιώνουν πολλαπλά επεισόδια στη διάρκεια της ζωής τους. Έτσι, τα άτομα με κατάθλιψη συχνά δεν μπορούν να δουλέψουν ή να συμμετάσχουν εύκολα σε κοινωνικές διαδράσεις για εκτεταμένες χρονικές περιόδους. Ως αποτέλεσμα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.), θεωρεί την κατάθλιψη πρωταρχική αιτία αναπηρίας παγκοσμίως. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, η κατάθλιψη αυξάνει το αυτοκτονικό ρίσκο.

Ακόμα πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι τα άτομα με κατάθλιψη που ανάρρωσαν από ένα καταθλιπτικό επεισόδιο επιστρέφουν στην κανονικότητά τους. Και σε πολλές περιπτώσεις αυτό είναι αλήθεια. Άνθρωποι που παλεύουν με την κατάθλιψη, μπορούν να ζήσουν μακροχρόνιες και γεμάτες ζωές, ειδικά εάν έχουν αναζητήσει θεραπεία για να τη διαχειριστούν.

Ωστόσο, η κατάθλιψη μπορεί να κάνει περισσότερα από το να επιδράσει στις ζωές μας. Μπορεί να αλλάξει το πώς βλέπουμε τους εαυτούς μας ως ανθρώπους. Μπορεί να υπονομεύσει την ταυτότητά μας.

Το σκεφτόμουν αυτό μετά τη συζήτησή μου με τον Dr. Michael Bishop του GWAR στο Hardcore Humanism Podcast σχετικά με την έρευνά του επάνω στην έννοια της ταυτότητας. Ο Bishop εξήγησε πώς η μουσική γίνεται μέρος του τρόπου που βλέπουμε τον εαυτό μας και συνδεόμαστε με τη ζωή μας. Στην περίπτωσή του, εκείνος συνδέθηκε με την punk rock και την επαναστατική της φύση, έτσι που αυτή έγινε μέρος της ταυτότητάς του.

Και αυτή η σύνδεση έγινε μια δυναμική διαδραστική διεργασία, που όχι μόνο του παρείχε ένα όχημα να εκφράσει τους τρόπους με τους οποίους ήθελε να προκαλέσει τις κοινωνικές νόρμες, αλλά του έδωσε και την ευκαιρία να γίνει πιο ανοιχτόμυαλος και να αποδεχτεί τους άλλους.

Το ξεχωριστό στην εμπειρία του Bishop ήταν ότι βασίστηκε τόσο στην εσωτερική σύνδεση που αποκτά κάποιος με τη μουσική ή με οτιδήποτε άλλο έχει νόημα στη ζωή μας. Αυτός είναι συχνά ο τρόπος που χτίζουμε την ταυτότητά μας – διαμέσου της εμπειρίας και της ανακάλυψης πραγμάτων με τα οποία συνδεόμαστε στη ζωή μας.

Ίσως απολαμβάνουμε μια συγκεκριμένη μπάντα ή είδος μουσικής. Αλλά όταν επενδύουμε χρόνο και ενέργεια σε αυτή τη μουσική για να δημιουργήσουμε συνδέσεις, αυτές οι συνδέσεις μορφοποιούν τη βάση του ποιοι είμαστε και του τρόπου που καταλαβαίνουμε τον εαυτό μας.

Αυτή η συζήτηση με έκανε να αναγνωρίσω πόσο δύσκολο είναι για άτομα με κατάθλιψη να νιώσουν αυτή τη σύνδεση. Αν είμαστε ανηδονικοί, δεν έχουμε ενέργεια, δεν κοιμόμαστε και δεν μπορούμε να συγκεντρωθούμε, πόσο συνδεδεμένοι μπορεί να είμαστε; Όταν η εμφάνιση της κατάθλιψης είναι τόσο συχνή, οι άνθρωποι που τη βιώνουν πιθανόν να έχουν πολλά σημεία στη ζωή τους όπου χάνουν ευκαιρίες να νιώσουν αυτές τις συνδέσεις που ίσως βοηθούν στην ανάπτυξη της ταυτότητας και της έννοιας του εαυτού.

Συχνά όταν υποφέρουμε κατά τη διάρκεια ενός καταθλιπτικού επεισοδίου, νιώθουμε απογοητευμένοι όταν δεν μπορούμε να βιώσουμε τα πράγματα όπως θέλουμε. Επίσης, νιώθουμε αβοήθητοι σχετικά με την αδυναμία εκτέλεσης βασικών λειτουργικών συμπεριφορών, όπως η δουλειά και η αυτοφροντίδα.

Αυτό ίσως οδηγήσει σε μια αίσθηση απελπισίας ότι ποτέ δεν θα μπορέσουμε να νιώσουμε «σαν να είμαστε ο εαυτός μας». Πράγματι, η έρευνα δείχνει ότι τα άτομα με κατάθλιψη κουβαλούν μια γνωσιακή ευαλωτότητα στην αρνητική σκέψη, που επιμένει ακόμα και μετά την ανάρρωσή τους.

Η κατάθλιψη μένει συχνά αδιάγνωστη, έτσι που οι άνθρωποι που παίζουν ρόλο στη ζωή μας βλέπουν μόνο τα συμπτώματα. Φαινόμαστε αποσυρμένοι, ευερέθιστοι, με λιγότερα ενδιαφέροντα και αδύναμοι να εμπλακούμε σε ευχάριστες δραστηριότητες. Συχνά δεν μπορούμε να πραγματοποιήσουμε δραστηριότητες που προηγουμένως θεωρούσαμε εύκολες, όπως η αυτοφροντίδα και η οργάνωση.

Έτσι, η κατάθλιψη μπορεί να δημιουργήσει αξιοσημείωτα προβλήματα στις στενές μας σχέσεις, ιδίως στον γάμο όπου οι σύντροφοί μας μας βλέπουν τακτικά και βασίζονται πάνω μας. Παρομοίως, το εργασιακό μας περιβάλλον συχνά καταρρέει, καθώς οι συνεργάτες μας δεν μπορούν να κατανοήσουν γιατί η λειτουργικότητά μας παρουσιάζει τόσο μεγάλη και ξαφνική πτώση. Αυτό γίνεται χειρότερο από το στίγμα της ψυχικής ασθένειας, όπου οι άνθρωποι συχνά κατηγορούν τους πάσχοντες από κατάθλιψη για όσα υποφέρουν.

Πώς αυτό εκδηλώνεται στον χρόνο με όρους ταυτότητας;

Ας ξεκινήσουμε με τις εμπειρίες και τις συνδέσεις που δεν συνέβησαν ποτέ εξαιτίας της κατάθλιψης. Ίσως δεν είχαμε ενέργεια να πάμε στη συναυλία ενός νέου γκρουπ – έτσι ίσως δεν βιώσαμε τη μαγική εμπειρία να ανακαλύπτεις το αγαπημένο σου συγκρότημα. Επίσης, και η ταυτότητά μας συνδέεται με την αίσθηση της αβοηθητότητας. Δεν θεωρούμε ότι μπορούμε να «κάνουμε πράγματα να συμβούν» και να διαμορφώσουμε μελλοντικά σχέδια, επειδή δεν είμαστε σίγουροι ότι η κατάθλιψη δεν θα υπονομεύσει σε μεγάλο βαθμό τους στόχους μας.

Αρχίζουμε να χάνουμε την πίστη στον εαυτό μας και η ταυτότητά μας συνδέεται με την κατάθλιψη. Σκεφτόμαστε τον εαυτό μας ως «καταθλιπτικό άτομο» αντί ως κάποιον που πάσχει από κατάθλιψη. Σε αυτό προστίθεται το γεγονός ότι οι κοινωνικές μας σχέσεις και η εργασιακή μας επίδοση πλήττονται και έτσι υποθέτουμε ότι «δεν είμαστε καλοί στη σύναψη σχέσεων» ή ότι «δεν είμαστε αποδοτικοί στην πραγματοποίηση των εργασιακών μας καθηκόντων».

Και καθώς βλέπουμε απτές αποδείξεις που υποστηρίζουν αυτά τα συμπεράσματα, η εσφαλμένα μορφοποιημένη έννοια του εαυτού παγιώνεται όλο και περισσότερο ως αυτό που θεωρούμε ταυτότητα και η κατάθλιψη μάς κλέβει αυτό που είμαστε.

Πώς μπορούμε να χτίσουμε και να κρατήσουμε την ταυτότητά μας απέναντι στην κατάθλιψη;

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να αναζητήσουμε θεραπεία. Υπάρχουν μερικές εμπειρικά αποδεδειγμένες μορφές ψυχοθεραπείας και αντικαταθλιπτικής φαρμακοθεραπείας που έχει φανεί ότι θεραπεύουν την κατάθλιψη. Η λήψη αποτελεσματικής θεραπείας μειώνει τον χρόνο που υποφέρουμε και νιώθουμε δυσλειτουργικοί.

Έτσι, θα μπορούσαμε να σχηματίσουμε συνδέσεις, να εμπλακούμε με τη δουλειά, τις δραστηριότητες και τους ανθρώπους που αγαπάμε, και να κάνουμε πρόοδο προς το χτίσιμο της ταυτότητάς μας. Με την αύξηση της ικανότητάς μας να διαχειριστούμε την κατάθλιψη, αποκτούμε μεγαλύτερη ελπίδα ότι μπορούμε «να είμαστε ο εαυτός μας» στο μέλλον.

Δεύτερον, χρειάζεται να θυμόμαστε ότι αν και έχουμε κατάθλιψη και είμαστε περιορισμένοι λόγω αυτής, υπάρχουν ακόμα τρόποι διατήρησης της ταυτότητάς μας, μένοντας συνδεδεμένοι με τις ζωές μας με κάποιο τρόπο. Ζούμε με τη κατάθλιψη. Υποφέρουμε από την κατάθλιψη. Αλλά δεν είναι αναγκαίο η κατάθλιψη να συνιστά μέρος της βασικής μας ταυτότητας.

Ακόμα και όταν βιώνουμε ένα καταθλιπτικό επεισόδιο, μπορούμε να θυμίζουμε στον εαυτό μας ότι ακόμα κι αν έχουμε περιορισμένη λειτουργικότητα τώρα, είμαστε ακόμα «εμείς». Και μπορούμε να αφήσουμε τους ανθρώπους να μας πλησιάσουν, γνωρίζοντας ότι πάσχουμε από κατάθλιψη, έτσι ώστε να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις σχετικά με τη συμπεριφορά μας και να διατηρήσουμε αυτές τις συνδέσεις.

Σε κοινωνικό επίπεδο, χρειάζεται να δουλέψουμε για τη μείωση του στίγματος της κατάθλιψης. Ένα μεγάλο μέρος αυτού που κάνει την κατάθλιψη τέτοιο σφετεριστή της ταυτότητάς μας, είναι το ότι υποφέρουμε στις σκιές επειδή νιώθουμε ντροπή και φόβο απέναντι στην κρίση των άλλων. Έτσι, αντί να λάβουμε τη βοήθεια που χρειαζόμαστε, αποφεύγουμε τη θεραπεία εξαιτίας του στίγματος.

Επιπλέον, επειδή συχνά οι άνθρωποι κρίνουν τους πάσχοντες από κατάθλιψη ως «οκνηρούς» ή «χωρίς κίνητρα», η κοινωνική επίδραση της κατάθλιψης ίσως βιώνεται ως πιο ρεαλιστική στο σπίτι και στο εργασιακό περιβάλλον.

Εκπαιδεύοντας τον κόσμο γύρω από την ψυχική ασθένεια, την αντιμετώπισή της και τη μεταχείριση των ανθρώπων που υποφέρουν, θα οδηγούμασταν σε μεγάλη πρόοδο, σπάζοντας τον φαύλο κύκλο μέσω του οποίου η κατάθλιψη καταστρέφει την ταυτότητά μας. Ας δούμε αν μπορούμε να δουλέψουμε μαζί για να βάλουμε τέλος στον απόλυτο κλέφτη της ταυτότητάς μας, την κατάθλιψη.

Πηγή αναδημοσίευσης: https://www.psychologynow.gr/

2023-02-23T09:27:58+00:00
Μετάβαση στο περιεχόμενο