Προσαρμογή χαρακτηρίζεται η διαδικασία όπου κάποιος προσπαθεί να προσαρμόσει την συμπεριφορά του ώστε να αναπτύξει την καλύτερη δυνατή σχέση με το καινούργιο περιβάλλον, συνθήκες, ανθρώπους κλπ. Πάντα η προσαρμογή είναι συνδεδεμένη με την ΑΛΛΑΓΗ.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής του ανθρώπου έρχονται με αλλαγές.
Η Αλλαγή είναι συνυφασμένη με την ίδια την ζωή, είτε θετική είτε αρνητική, και είναι δεδομένη. Ιδιαίτερα τα παιδιά λόγω ηλικίας και θέσης θα βιώσουν τις περισσότερες αλλαγές. Άρα το καλύτερο μάθημα που πρέπει να τα διδάξουν οι γονείς τους από μικρή ηλικία, είναι η Προσαρμογή στις αλλαγές, όπου θα είναι ένα μάθημα για όλη τους τη ζωή.
Όσο πιο νωρίς βοηθούν οι γονείς τα παιδιά τους να δεχτούν την αλλαγή τόσο πιο εύκολα μπορούν αυτά να προσαρμοσθούν στη καινούργια τους πραγματικότητα και να πάρουν Μαθήματα Ζωής
Οι περισσότεροι άνθρωποι και ιδιαίτερα τα παιδιά έχουν την τάση να αντιδρούν με ανασφάλεια, αβεβαιότητα, άγχος και αγωνία στις αλλαγές. Πρέπει να δεχθούν όμως ότι η αλλαγή είναι το μόνο αναπόφευκτο στη ζωή. Άρα όσο νωρίτερα και καλύτερα διδάξουν οι γονείς στα παιδιά τους την έννοια της αλλαγής, τόσο καλύτερα αυτά θα προσαρμοσθούν στις καινούργιες συνθήκες. Οι γονείς έτσι μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να:
– Να κτίσουν Δυνατότερη Προσωπική και Διαπροσωπική ταυτότητα
– Να αναπτύξουν εσωτερική δύναμη και ωριμότητα
– Να καλλιεργήσουν αυτοέλεγχο και αυτοπεποίθηση
– Να υιοθετήσουν την έννοια της αυτοπειθαρχίας και της ανεξαρτησίας
Με αυτό το τρόπο αναπτύσσουν την Συναισθηματική Νοημοσύνη και γίνουν πιο ώριμα άτομα. Οι γονείς πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι κάθε παιδί αντιδρά στην Αλλαγή με διαφορετικό τρόπο ανάλογα: με την ηλικία, την εξελικτική τους φάση, το ταπεραμέντο και τη προσωπικότητα κάθε παιδιού, καθώς και τις συνθήκες προσωπικής ζωής (συνθήκες που βιώνει η οικογένεια) και τις συνθήκες κοινωνικής ζωής.
Οι γονείς πρέπει να σεβαστούν τη μοναδικότητα και ιδιαιτερότητα κάθε παιδιού. Για μερικά παιδιά η προσαρμογή μπορεί να έρθει πιο εύκολα και ομαλά, ενώ για άλλα να είναι πιο δύσκολο και να απαιτηθεί μεγαλύτερη προσπάθεια.
Γενικά στην περίοδο των μεγάλων αλλαγών, όπως στην Αλλαγή ή την Αρχή του σχολείου, μπορεί να είναι συνυφασμένες με αισθήματα άγχους, αγωνίας, θυμού, ψυχολογικά πισωγυρίσματα
(psychological regression), απογοήτευση κτλ.
Οι γονείς πρέπει να είναι προετοιμασμένοι να αποδεχθούν, ανάλογα με το ταπεραμέντο κάθε παιδιού και τις συνθήκες που βιώνει ακόμα και δύσκολα συναισθήματα όπως: λύπη, αντικοινωνική συμπεριφορά, υπερκινητικότητα, κρίσεις πανικού, ψυχοσωματικά προβλήματα.
Συνήθως αυτές οι συμπεριφορές αρχίζουν και μειώνονται σταδιακά καθώς το παιδί κατορθώνει να προσαρμοσθεί στις καινούργιες συνθήκες. Ο βαθμός και ο ρυθμός προσαρμοστικότητας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη διάθεση και ικανότητα γονιών να βοηθήσουν τα παιδιά τους πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την αλλαγή που συντελείται.
Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι τα παιδιά είναι «Καθρέπτες» τους & αναπαράγουν αυτό που βλέπουν από τους γονείς τους. Άρα η συμπεριφορά των γονέων και όχι μόνο τα λόγια τους, αλλά ιδιαίτερα οι πράξεις τους παίζουν Καθοριστικό Ρόλο στη διαδικασία προσαρμογής & ωρίμανσης των παιδιών τους.
Για αυτό θα αναφέρουμε μερικά Κλειδιά προσαρμοστικότητας των παιδιών στην αλλαγή:
- Ψυχολογική προετοιμασία του παιδιού.
Με Συζήτηση για το τι θα συναντήσει το παιδί.
Με Επιβεβαίωση ότι ο γονιός θα είναι πάντα δίπλα του και ότι η Αλλαγή είναι κάτι φυσιολογικό!!
Με Επιβράβευση ότι κάθε συμπεριφορά του παιδιού ως προς την αλλαγή, όσο και αυτονόητη και μικρή & να είναι.
Τα θετικά λόγια ενθάρρυνσης εμπνέουν τα παιδιά να δούνε θετικά το σχολείο, την καινούργια εμπειρία και να πιστέψουνε στον εαυτό τους.
Με έμπνευση ότι κάθε αλλαγή μπορεί να φέρει στη ζωή θετικές εμπειρίες και θετικά μαθήματα, ο γονιός μπορεί να εμπνεύσει στο παιδί ότι η αρχή τους σχολείου θα του φέρει καινούργιες γνώσεις, εμπειρίες, φιλίες. Άρα το σχολείο να συνδεθεί με κάτι ευχάριστο και θετικό!! - Πρακτική. Η Προετοιμασία του παιδιού για τις καινούργιες συνθήκες πρέπει να γίνει ακόμα και πριν συμβεί η αλλαγή. Αυτό περιλαμβάνει επίσκεψη του καινούργιου χώρου τους σχολείου, γνωριμία με τη δασκάλα, λύσιμο αποριών, συζήτηση με τη σχολική ψυχολόγο, διάβασμα υποστηρικτικών βιβλίων, επίσκεψη του website του σχολείου κλπ. Όλες αυτές οι πρακτικές λεπτομέρειες μπορούν να βοηθήσουν το παιδί να είναι καλύτερα προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει την αλλαγή.
- Διαβεβαίωση του παιδιού από τους γονείς ότι πάντα θα είναι συναισθηματικά παρόντες και διαθέσιμοι με ανοιχτά αυτιά, καρδιά για ακούσει πρώτα τις αγωνίες του και να μοιρασθεί μαζί του τις εμπειρίες του, να λύσει τις απορίες του και να επιβεβαιώσει ότι «όλα» θα πάνε «καλά».
- Δουλειά Αυτογνωσίας του γονιού με τον εαυτό του ακόμα πριν αντιμετωπίσει το παιδί.
Για να κατορθώσει ο γονιός να είναι αποτελεσματικός με το παιδί του πρέπει να έχει «δουλέψει» πρώτα τον εαυτό του με τη βοήθεια ενός συμβούλου Ψυχολόγου, ώστε να ηρεμήσει τις αγωνίες, να λύσει τις απορίες του, να ταξινομήσει τις σκέψεις του και αγωνίες του, για να «αντιμετωπίσει» με επιτυχία το παιδί του.
Όπως είπαμε τα παιδιά είναι «Καθρέπτες», κάνουν αυτά που κάνουμε και όχι μόνο αυτά που λέμε μόνο ! - Διαρκής παρατήρηση του παιδιού (ο γονιός σε ρόλο παρατηρητή: become & stay an observer) στη διάρκεια της προσαρμογής στο καινούργιο.
- Συνεχής Διαθεσιμότητα και Διαβεβαίωση του γονιού στο παιδί με λόγια και πράξεις και παραδείγματα ζωής, ότι η αλλαγή αν και κάτι καινούργιο είναι συναρπαστικό & φέρνει θετικές εμπειρίες, φιλίες & γνώσεις.
- Ειλικρίνεια του γονέα ως προς τις αληθινές συνθήκες που θα αντιμετωπίσει το παιδί. Ο γονιός πρέπει να παρουσιάζει τα πράγματα όχι ωραιοποιημένα και ψεύτικα, αλλά ρεαλιστικά
- Αναγνώριση της αγωνίας που βιώνει το παιδί, χωρίς κριτική.
Ο γονιός πρέπει να επιτρέπει στο παιδί να έχει τις δικές του σκέψεις, αγωνίες χωρίς να βιάζεται να το κριτικάρει. Ο φόβος, ο θυμός, η αγωνία είναι φυσιολογικά συναισθήματα που συνδέονται με την αλλαγή. Ο γονιός πρέπει να περνάει το μήνυμα στο παιδί ότι είναι ΟΚ να βιώνει αυτά τα συναισθήματα!
Πρέπει να του επιτρέπει να βιώνει το δικό του ρυθμό προσαρμογής στην αλλαγή. - Διατήρηση των Ορίων, Κανόνων και Ρουτίνας της οικογένειας στη περίοδο της αλλαγής, ώστε το παιδί να συνεχίζει να αισθάνεται ασφάλεια και σταθερότητα στη περίοδο της αλλαγής. Η οικογενειακή ρουτίνα θα γίνει σημείο αναφοράς και ασφάλειας για το παιδί.
- Έμπνευση ότι ο γονιός είναι «κοινωνός» στη διαδικασία της αλλαγής που βιώνει το παιδί. Από νωρίς ο γονιός πρέπει να κάνει το παιδί συμμέτοχο στη διαδικασία της αλλαγής. Πχ αν σκέφτεται να του αλλάξει σχολείο μετά από κάποια ηλικία να του επιτρέψει να επιλέξει, ή και να τον/την ρωτήσει. Έτσι δίνει στο παιδί το συναίσθημα ότι είναι υπεύθυνο σε θέματα που αφορούν τη ζωή του.
- Προσπάθεια του γονιού να ιεραρχήσει τις αλλαγές που θα βιώσει το παιδί. Όταν ένα παιδί βιώνει μία σημαντική αλλαγή όπως αλλαγή σχολείου δεν μπορεί να διαχειρισθεί ταυτόχρονα πολλές σημαντικές αλλαγές. Πχ η αλλαγή σπιτιού, ή ο ερχομός καινούργιου αδερφού, ή ο χωρισμό γονέων κλπ. μπορεί να είναι αιτίες έντονης συγχύσεως, άγχους ακόμα και πανικού του παιδιού.
- Επικοινωνία του γονιού με το προσωπικό του σχολείου για το παιδί. Επίσκεψη στο σχολείο και γνωστοποίηση της προσωπικότητας και ιδιαιτεροτήτων του παιδιού, ιδιαίτερα αν βιώνει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα πχ κάποιο διαζύγιο, θάνατο κτλ, ώστε ο δάσκαλος και ο σχολικός ψυχολόγος να είναι κοινωνοί των συνθηκών ζωής του παιδιού.
Ο γονιός πρέπει να καταλάβει ότι για να πετύχει η προσαρμογή στο σχολείο πρέπει να υιοθετήσει ένα ρόλο συνεργασίας με τη δασκάλα. Βέβαια μόνο εάν κάτι πολύ ανησυχητικό προκύψει πρέπει να λάβει άμεσα θέση για να προλάβει κάτι τραυματικό στη ζωή του παιδιού. - Διαρκής ενημέρωση και εκπαίδευση του γονιού σε θέματα Ψυχολογικής Εξέλιξης και Επικοινωνίας με το παιδί του. Πχ ο γονιός πρέπει να συμμετέχει σε ομάδες γονέων ή με ατομική συμβουλευτική, σεμινάρια αποτελεσματικού γονέα, ώστε να μάθει τρόπους επικοινωνίας και διαχείρισης του παιδιού…
Διαβάστε τη συνέχεια ΕΔΩ
