Η νεανική βία αποτελεί ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα της εποχής μας και μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις τόσο στα θύματα όσο και στους θύτες. Είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που παρατηρείται και στην Ελλάδα, με ποσοστά που προβληματίζουν.
Γράφει η Ψυχίατρος- Ψυχοθεραπεύτρια, Μηναδάκη Γαρυφαλιά*
Σύμφωνα με έρευνες, περίπου το 15-20% των νέων ηλικίας 15-19 ετών δηλώνουν ότι έχουν βιώσει περιστατικά βίας.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες, περίπου το 20-30% των μαθητών έχουν βιώσει σωματική ή ψυχολογική βία. Στην Ευρώπη, οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 10% έως 25%, με τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης να εμφανίζουν τα χαμηλότερα ποσοστά.
Η νεανική βία είναι ένα σύνθετο φαινόμενο και η κατανόηση των διαφορετικών τύπων βίας είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη στρατηγικών πρόληψης και παρέμβασης.
Η σχολική βία εκφράζεται, με επιθέσεις ή σωματική κακοποίηση μεταξύ μαθητών. Με ψυχολογική βία. Εκφοβισμός, προσβολές και κοινωνικός αποκλεισμός, που μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρές ψυχολογικές επιπτώσεις. Ακολουθεί η διαδικτυακή βία, για εκφοβισμό ή παρενόχληση. με ανάρτηση ή διανομή προσβλητικών ή παραπλανητικών περιεχομένων για να πλήξουν τη φήμη κάποιου. Η ενδοοικογενειακή βία (σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική), με κακοποίηση ή εκφοβισμό που προέρχεται από μέλη της οικογένειας. Η βία μεταξύ συνομηλίκων με συγκρούσεις και επιθέσεις που συμβαίνουν σε κοινωνικές ομάδες ή παρέες, συχνά λόγω ανταγωνισμού ή διαφωνιών.
Η βία μεταξύ νέων συχνά προέρχεται από μια συνδυαστική επίδραση κοινωνικών, οικογενειακών και ψυχολογικών παραγόντων. Η οικογενειακή ανασφάλεια, η έλλειψη θετικών προτύπων και οι πιέσεις του κοινωνικού περιβάλλοντος μπορεί να οδηγήσουν σε επιθετικές συμπεριφορές. Επίσης, η επίδραση των μέσων μαζικής ενημέρωσης και των κοινωνικών δικτύων συχνά κανονικοποιεί τη βία, καθιστώντας την αποδεκτή ή και επιθυμητή.
Όσον αφορά το οικογενειακό περιβάλλον, σε δυσλειτουργικές ή ασταθείς οικογένειες, εκεί όπου ενυπάρχει βία ή κακοποίηση, οι νέοι τείνουν να υιοθετούν επιθετικές συμπεριφορές. Η έλλειψη συναισθηματικής υποστήριξης ή προσοχής από γονείς μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα απομόνωσης και θυμού. Ο μηχανισμός ακολουθεί το μοντέλο συμπεριφοράς, τα παιδιά μαθαίνουν από τους γονείς. Αν οι γονείς επιδεικνύουν βίαιες συμπεριφορές, τα παιδιά είναι πιθανότερο να τις μιμηθούν.
Οι κοινωνικές επιρροές στα φιλικά πλαίσια. Η πίεση από συνομηλίκους μπορεί να οδηγήσει σε βίαιες συμπεριφορές, ειδικά όταν οι φίλοι ενθαρρύνουν ή δικαιολογούν τέτοιες πράξεις. Σε ορισμένες κοινότητες, η βία μπορεί να θεωρείται δείγμα δύναμης ή επιτυχίας, ενισχύοντας έτσι τέτοιες συμπεριφορές.
Τα μέσα Μαζικής Ενημέρωσης με την έκθεση σε βίαιες ταινίες, παιχνίδια ή μουσική μπορεί να αποδεχτεί τη βία ως φυσιολογική συμπεριφορά
Τέλος τα ψυχολογικά προβλήματα περιλαμβάνουν διαταραχές συμπεριφοράς, όπως η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ADHD) μπορεί να κάνει τα άτομα είναι πιο επιρρεπείς στη βία. Η κατάθλιψη ή το άγχος μπορεί να εκδηλωθούν μέσω επιθετικής συμπεριφοράς, καθώς οι νέοι μπορεί να νιώθουν αδυναμία να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με υγιείς τρόπους. Άτομα που δεν έχουν μάθει πώς να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους μπορεί να αντιδρούν με βία σε καταστάσεις έντασης. Αυτοί οι παράγοντες αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους και δρουν συνεργατικά.
Οι επιπτώσεις της νεανικής βίας είναι σοβαρές και μακροχρόνιες. Επηρεάζουν τη σωματική, ψυχολογική και κοινωνική υγεία των νέων Οι θύτες μπορεί να αντιμετωπίσουν νομικά προβλήματα, ενώ τα θύματα συχνά υποφέρουν από ψυχολογικά τραύματα και δυσκολίες στην κοινωνική τους ένταξη. Νέοι που έχουν βιώσει βία μπορεί να αναπτύξουν PTSD (διαταραχή μετατραυματικού στρες), με συμπτώματα όπως άγχος, εφιάλτες και αναβίωση τραυματικών εμπειριών. Μπορεί να οδηγήσει σε καταθλιπτικά συμπτώματα, μειώνοντας την αυτοεκτίμηση και την αίσθηση ευτυχίας. Μπορεί να αναπτύξουν γενικευμένο άγχος ή συγκεκριμένες φοβίες σχετικά με την ασφάλεια ή τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Προβλήματα στην εκπαίδευση με μειωμένη σχολική απόδοση, δυσκολίες στην προσοχή, τη συγκέντρωση και τη μάθηση, οδηγώντας σε χαμηλούς βαθμούς. Μπορεί να τους ωθήσει να απουσιάζουν από το σχολείο, είτε λόγω φόβου είτε λόγω τραυματικών εμπειριών. Μπορεί να επιδεικνύουν επιθετική ή αποσυρμένη συμπεριφορά, επηρεάζοντας τις σχέσεις τους με καθηγητές και συνομηλίκους. Δεν είναι λίγες και οι επιπτώσεις στην κοινωνική ζωή, με κοινωνική απομόνωση, αλλά και οικογενειακές εντάσεις. Νέοι που έχουν βιώσει βία είναι πιθανότερο να αναπαράγουν βίαιες συμπεριφορές σε άλλες σχέσεις, με συνέπεια τη δημιουργία ενός κύκλου βίας.
Η έγκαιρη παρέμβαση είναι κρίσιμη για την αποφυγή αυτών των αρνητικών συνεπειών. Η αντιμετώπιση της νεανικής βίας είναι ευθύνη όλων μας.
*Η ιατρός Γαρυφαλιά Μηναδάκη αποτελεί υποψήφια διδάκτωρ Ιατρικής του ΑΠΘ. Έχει εκπαιδευτεί στην ψυχοφαρμακολογία και στην κλινική Ψυχιατρική στο ΨΝΘ. Είναι ειδικευθείσα στην Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία και επιστημονικός συνεργάτης στην Α’Π. του Γ.Ν.Παπαγεωργίου με ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο. Τέλος έχει συμμετάσχει σε επιστημονικές εργασίες, σεμινάρια, ανακοινώσεις και μετράει δημοσιεύσεις επιστημονικών εργασιών.
Πηγή αναδημοσίευσης: https://www.karfitsa.gr/
