Ο οικογενειακός θεραπευτής ερμηνεύει μια δυσλειτουργική συμπεριφορά ενός ατόμου ως απόρροια της επίδρασης του συστήματος στο οποίο ζει (οικογένεια) και όχι στην ατομική παθολογία (ότι όλα δηλαδή είναι γραμμένα στο DNA). Ο άνθρωπος επηρεάζεται από το περιβάλλον του και το επηρεάζει.
Συχνά οι τηλεοράσεις παίζουν σποτάκια για παιδιά που κακοποιούνται από τους γονείς τους και δίνουν οδηγίες για το πώς μπορούν οι άλλοι να βοηθήσουν. Όμως, οι «άλλοι» είτε δεν ευαισθητοποιούνται (γιατί είναι οπαδοί του γνωμικού «το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο» – το ξύλο ως τρόπος εκπαίδευσης), είτε διότι δεν το μαθαίνουν ποτέ – οι οικογένειες ξέρουν να κρατούν σφικτά τα μυστικά τους («τα εν οίκω μη εν δήμω»).
Πρόσφατα με επισκέφθηκε μια κυρία μετά από αλλεπάλληλες αναβολές για ραντεβού και αφού κάθισε στη θέση που της υπέδειξα, ξεκίνησε την αφήγησή της:
- Κα Γ: «Βρίσκομαι εδώ γιατί ο γιος μου (24 ετών), μού απεκάλυψε ότι κάποιες φορές κάνει χρήση χαπιών».
- Α. Λ: «Θέλετε να μου περιγράψετε την οικογένειά σας; Δηλαδή είστε παντρεμένη, υπάρχουν άλλα παιδιά, τι ηλικία έχουν;» Έμαθα ότι υπάρχει σύζυγος και ένα μικρότερο κορίτσι (15 ετών), ότι ο σύζυγος είναι «νευρικός» ενίοτε τη βρίζει, χτυπούσε το γιο μέχρι προσφάτως και την κόρη συνεχίζει και τώρα.
- Κα Γ: «Έχω καλή σχέση με τα παιδιά μου, σε εμένα έρχονται για ο,τιδήποτε τα απασχολεί. Βέβαια κάτι που με ανησυχεί είναι ότι μεταξύ τους τσακώνονται πολύ συχνά και βρίζονται, με αποτέλεσμα ο γιος να χτυπά την κόρη μου. Επίσης θέλω να σας πω ότι βλέπω το γιο μου να φέρεται όπως ο πατέρας του, του μοιάζει και εξωτερικά ξέρετε, μου κάνει εντύπωση πως δεν παραδειγματίζεται από εμένα, εγώ δεν βρίζω, δεν ασκώ βία… Α.. ξέχασα –διστάζει για λίγο– ο γιος μου μιλάει άσχημα».
- Α Λ: «Δηλαδή τι εννοείτε όταν λέτε άσχημα;».
- Κα Γ: «Με λέει ηλίθια, βλαμμένη…»
Η αναφορά στην παραπάνω συνομιλία είναι απόσπασμα μιας συνεδρίας που σκοπό έχει την εισαγωγή του αναγνώστη στη φιλοσοφία της Συστημικής Προσέγγισης.
Ο οικογενειακός θεραπευτής ερμηνεύει μια δυσλειτουργική συμπεριφορά ενός ατόμου ως απόρροια της επίδρασης του συστήματος στο οποίο ζει (οικογένεια) και όχι στην ατομική παθολογία (ότι όλα δηλαδή είναι γραμμένα στο DNA). Ο άνθρωπος επηρεάζεται από το περιβάλλον του και το επηρεάζει.
Στην περίπτωση της Γ. η εστίαση στο γενικό πλαίσιο (οικογένεια), έδωσε γρήγορα την πληροφορία ότι η αιτία της χρήσης εξαρτησιογόνου ουσίας είναι η «ενδοοικογενειακή βία».
Τα παιδιά συχνά γίνονται μάρτυρες ενδοοικογενειακής βίας, συνήθως η βία ασκείται στις γυναίκες και τα παιδιά από τους άντρες. Η εκδήλωση βίας στην οικογένεια οφείλεται στην άνιση κατανομή δύναμης, στην άσκηση ελέγχου, όπως επίσης και στο πώς σχετίζονταν οι άνθρωποι στην πατρική τους οικογένεια, χρησιμοποιώντας άλλοτε λεκτική, σωματική βία ή και τα δύο. Σύμφωνα με τη Συστημική Προσέγγιση υπεύθυνοι για τη βία είναι και οι δύο γονείς, προσοχή ποτέ τα παιδιά. Το υποδεικνυόμενο ως «θύμα» προκαλεί με τη συμπεριφορά του το «θύτη» (Dell, 1989).
Η Γ. στην πατρική της οικογένεια άκουγε τον πατέρα της να βρίζει τη μητέρα της, η ίδια έτρωγε ξύλο από το μεγάλο αδελφό. Ο άντρας της επίσης είχε βιώσει λεκτική και σωματική βία στην πατρική οικογένεια. Το μοντέλο οικογενειακών σχέσεων και των δύο επαναλαμβάνεται στη δική τους οικογένεια. Η Γ. υπομένει τη λεκτική βία και δε διαμαρτύρεται, ο σύζυγος ασκεί λεκτική και σωματική βία, ο γιος με τον καιρό ταυτίστηκε με το αντρικό πρότυπο και η κόρη πήρε το ρόλο της μητέρας, «υπομένει». Η Γ. τελικά ζήτησε βοήθεια για το γιο της που χαρακτηρίζει «προβληματικό» και όχι για τη βία που βιώνει αυτή και τα παιδιά της. Σύμφωνα με τη θεωρία συστημάτων, (οικογένεια ως σύστημα με υποσυστήματα, γονείς και παιδιά – αδέλφια) συχνά παρατηρείται…
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
