Υπό εκδίκαση βρίσκεται η πρώτη στην Κύπρο υπόθεση σεξουαλικής χρήσης υπηρεσιών θυμάτων σωματεμπορίας που οδηγείται στη δικαιοσύνη από τότε που ποινικοποιήθηκε το συγκεκριμένο αδίκημα, με κατηγορούμενους τρεις Κύπριους «πελάτες» και με εμπλοκή επτά γυναικών από χώρες της Αφρικής και της Ασίας που αναγνώρισε ως θύματα trafficking το Γραφείο της Αστυνομίας για Καταπολέμηση της Εμπορίας Προσώπων (ΓΚΕΠ). Το αποκάλυψε σε συνέντευξη της στον «Πολίτη» η νέα επικεφαλής του ΓΚΕΠ, υπαστυνόμος Ελένη Μιχαήλ, η οποία αντικατέστησε από τον Απρίλη του 2020 την ανώτερη υπαστυνόμο Ρίτα Σούπερμαν, που αφυπηρέτησε πρόωρα από τις τάξεις της Αστυνομίας αφού ηγήθηκε για 15 χρόνια του ΓΚΕΠ. Η υπαστυνόμος Μιχαήλ πλαισιωνόταν στη συνέντευξη της στον «Π» από άλλες τρεις γυναίκες μέλη του ΓΚΕΠ, τις αστυφύλακες Όλγα Ησαΐα και Μαρία Γεωργίου και τη λοχία Κατερίνα Χείλη (φώτο κάτω). Σημειώνεται ότι η συνέντευξη δόθηκε στον ειδικά διαμορφωμένο φιλικό χώρο που δημιούργησε πρόσφατα η Αστυνομία για λήψη συνεντεύξεων και καταθέσεων από θύματα – και πιθανά θύματα – εμπορίας. Η ομάδα του ΓΚΕΠ αποτελείται συνολικά από 11 άτομα – 7 γυναίκες και 4 άντρες – και βέβαια χρειάζεται αριθμητική ενίσχυση λόγω της σοβαρότητας και της πολυπλοκότητας των υποθέσεων που χειρίζεται, σύμφωνα και με τις επισημάνσεις δύο σημαντικών εκθέσεων για την εμπορία προσώπων: της έκθεσης του Αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών και της έκθεσης της Ομάδας Ειδικών του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Δράση ενάντια στην Εμπορία Προσώπων (GRETA) που δημοσιεύτηκαν τον Ιούνιο 2020. Σύμφωνα με την έκθεση της GRETA, μεταξύ 2015-2019 εντοπίστηκαν στην Κύπρο 801 πιθανά θύματα εμπορίας προσώπων, εκ των οποίων τα 190 αναγνωρίστηκαν επίσημα ως θύματα από το ΓΚΕΠ. Περίπου το 80% των θυμάτων ήταν γυναίκες, στην πλειοψηφία τους θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης, που είναι η κύρια μορφή εκμετάλλευσης των αναγνωρισμένων θυμάτων-γυναικών. Στις δύο εκθέσεις του Ιουνίου του 2020 για την εμπορία προσώπων, μας είπε η υπαστυνόμος Μιχαήλ, «μεταξύ άλλων επισημαίνεται η καθυστέρηση στην εκδίκαση των υποθέσεων εμπορίας προσώπων, που είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα στην Κύπρο, το οποίο προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες».
Δύο Νεπαλέζοι, δύο Αιγύπτιοι
Τα μέλη της ομάδας για Καταπολέμηση της Εμπορίας Προσώπων που μίλησαν στον «Π», μας υπενθύμισαν ότι προχθές καταχωρήσθικε στο Κακουργιοδικείο Λεμεσού η υπόθεση σοβαρής εργασιακής εκμετάλλευσης που διερεύνησε πρόσφατα το ΓΚΕΠ σε συνεργασία με την Αστυνομική Διεύθυνση Λεμεσού και τον αστυνομικό σταθμό Πισσουρίου με κατηγορούμενους δύο πρόσωπα, 55 και 30 χρόνων, που φέρονται να κακομεταχειρίζονταν δύο νεαρούς αλλοδαπούς από το Νεπάλ που εργάζονταν στο κτηνοτροφικό υποστατικό του πρώτου υπόπτου και που αναγνωρίστηκαν ως θύματα εμπορίας. Οι δύο Νεπαλέζοι, που βρέθηκαν τραυματισμένοι και σε άθλια ψυχολογική κατάσταση, φιλοξενούνται τώρα σε καταφύγιο υπό την ευθύνη των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας. Υπό εκδίκαση βρίσκεται αυτή τη στιγμή και άλλη υπόθεση εργασιακής εκμετάλλευσης που αποκαλύφθηκε τον Μάιο 2020, με κατηγορούμενους έναν Κύπριο και τον Αιγύπτιο βοηθό του, με θύματα δύο Αιγυπτίους εργαζόμενους σε φάρμα στο χωριό Σωτήρα Αμμοχώστου, όπου ζούσαν επίσης, σε άθλιες συνθήκες.
Πρόβλημα στη στοιχειοθέτηση
«Εργάστηκα στο ΤΑΕ Λεμεσού και ως υπεύθυνη στην ανακριτική ομάδα για τη σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων», μας είπε η υπαστυνόμος Ε. Μιχαήλ, «και βλέπω την πολύ μεγαλύτερη δυσκολία στο έργο του ΓΚΕΠ. Κι αυτό γιατί έχουμε να κάνουμε σχεδόν πάντα με αλλοδαπούς θύματα και με ένα περίπλοκο πρόβλημα που απαιτεί οικονομική έρευνα για να στοιχειοθετηθεί ο τρόπος εξασφάλισης των χρημάτων μέσω της εμπορίας. Επίσης, χρειάζεται και η συνδρομή-συνεργασία των κρατών προέλευσης των θυμάτων, μια συνεργασία δύσκολη και χρονοβόρα, αφού πρόκειται συνήθως για τρίτες χώρες από την Αφρική και την Ασία – και όχι χώρες μέλη της ΕΕ – με τις οποίες η ανταλλαγή πληροφοριών είναι συχνά σχεδόν αδύνατη. Με τις χώρες μέλη της ΕΕ μπορούμε πιο εύκολα να ανταλλάξουμε πληροφορίες μέσω της Europol. Έχουμε επιπρόσθετα και την ‘τρύπα’ των κατεχομένων από την οποία εισέρχονται στις ελεύθερες περιοχές γυναίκες προερχόμενες από την Αφρική – συνήθως από το Καμερούν – οπότε δεν μπορούμε να κάνουμε μια πιο ολοκληρωμένη και σωστή διερεύνηση για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα. Τα άτομα αυτά χρησιμοποιούν συνήθως την Κύπρο ως διαμετακομιστικό σταθμό προς τον τελικό προορισμό τους, που είναι μεγάλες χώρες της Ευρώπης, και για να κερδίσουν χρόνο υποβάλλουν αίτηση για άσυλο στην Υπηρεσία Ασύλου, ενώ θύματα εκμετάλλευσης και εμπορίας μπορεί να καταστούν στη μεταναστευτική τους πορεία προς την Κύπρο».
Στήριξη θυμάτων
«Μία από τις πιο σημαντικές δράσεις του γραφείου μας», υπογράμμισε η υπαστυνόμος Μιχαήλ, «είναι η αναγνώριση και στήριξη των θυμάτων, μια διαδικασία στην οποία βέβαια εμπλέκονται και άλλες υπηρεσίες και οντότητες με τις οποίες έχουμε πολύ καλή συνεργασία, όπως οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας και μη κυβερνητικές οργανώσεις, όπως το Cyprus Stop Trafficikng, το Caritas, το Κυπριακό Συμβούλιο Προσφύγων, το Stigma και το Wellspring Association στη Λεμεσό. Αυτά τα θέματα τα συζητήσαμε πρόσφατα και στο πλαίσιο της Πολυθεματικής Συντονιστικής Ομάδας υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών, όπου επίσης υπάρχει καλή συνεργασία. Να τονίσω ακόμα ότι, όσον αφορά τον χειρισμό και την αναγνώριση του θύματος εμπορίας, πολύ χρήσιμη και πολύτιμη είναι η συνεισφορά των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, όπου σχεδόν πάντα παραπέμπουμε για ψυχολογική αξιολόγηση το πιθανό θύμα. Σημαντική είναι επίσης η συνεργασία που έχουμε με διεθνείς οργανισμούς στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Europol, με συμμετοχή μας σε συνέδρια και πανευρωπαϊκές δράσεις και με συμμετοχή μας σε ομάδες έρευνας, π.χ. για εικονικούς γάμους, από κοινού με άλλες χώρες. Πρόσφατα διερευνήσαμε υπόθεση σεξουαλικής εκμετάλλευσης από κοινού με τη Βουλγαρία, όπου θύματα ήταν Βουλγάρες στην Κύπρο. Αυτή τη στιγμή διερευνούμε υπόθεση εικονικού γάμου από κοινού με το Ηνωμένο Βασίλειο και την Πολωνία και δεύτερη υπόθεση κυκλώματος εικονικών γάμων όπου εμπλέκονται πολίτες έξι χωρών – Κύπρου, Ελλάδας, Ρουμανίας, Γερμανίας, Ιταλίας και Ισπανίας».
Αδασμολόγητα σε σχολική τσάντα…
Όπως μας ανέφερε η υπαστυνόμος Μιχαήλ, άλλες μορφές εμπορίας, πέρα από τη σεξουαλική και την εργασιακή που παρουσιάστηκαν στην Κύπρο παλαιότερα, είναι η επαιτεία, συνήθως με θύματα άτομα της κοινότητας Ρομά. Επίσης, οι παράνομες υιοθεσίες, όπου στρατολογούνται μέσω εξαπάτησης έγκυες γυναίκες από χώρες όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία για να γεννήσουν στην Κύπρο και να δοθούν τα παιδιά για υιοθεσία. Πρόσθεσε ότι οι νέες τάσεις εμπορίας περιλαμβάνουν τη στρατολόγηση ατόμων για διάπραξη ποινικών αδικημάτων, όπως κλοπές και διαρρήξεις ή πώληση ναρκωτικών. «Πρόσφατα» – συνέχισε – «εκδικάστηκε σε κυπριακό δικαστήριο υπόθεση μεταφοράς αδασμολόγητων καπνικών προϊόντων από τα κατεχόμενα με τη στρατολόγηση ανήλικης – 14χρονης μαθήτριας από τη Λετονία – και της μητέρας της και με κατηγορούμενους Κύπριο και Σύρο συνεργάτη του (τα αδασμολόγητα τσιγάρα μετέφερε στις ελεύθερες περιοχές η ανήλικη μαζί με τα βιβλία της μέσα στη σχολική της τσάντα!). Δεν υπήρξαν καταδίκες επειδή το δικαστήριο θεώρησε αναξιόπιστα τα θύματα»…
Φωτο: Χρ. Θεοδωρίδης
Πηγή: https://politis.com.cy/
